Rubensstraat nr. 2: De Oude Eendracht

Rosalieke met gezin voor haar snoepwinkeltje, ca 1920

De leerlingen van het Sint-Jozefinstituut kunnen het alleen maar betreuren dat de pittoreske omgeving van hun schoolpoort is verdwenen.

Aan de rechterkant stond het snoepwinkeltje van Rosalieke, waar we in mijn jeugd voor 1 frank (2,5 eurocent !) al een snoepje konden kiezen. Maar goed, aan de overkant is opvolging gekomen, al zul je er nu (60 jaar later) wel meer betalen. Links van de huidige schoolingang stond een oude dorpsherberg: De Oude Eendracht.

In de middeleeuwen stond het pand bekend als een huis bij de Sint-Martenskerk en aan het Sint-Martenskerkhof, zoals het Sint-Martinusplein toen werd genoemd. Nu is dit het begin van de Rubensstraat. Tot diep in de 16e eeuw bevond zich daar inderdaad de primitieve Sint-Martinuskerk met haar begraafplaats: dat heeft Robert Van Passen in zijn Geschiedenis van Kontich uitvoerig beschreven.

In 1587 is er sprake van schaliën als dakbedekking, wat dit huis weldra als Schaliënhuis zou doen bekend worden. In die tijd was dit schaliën- of leiendak immers een duidelijk onderscheidingsteken van de vele met stro bedekte woningen.

Groepsfoto schuttersmaatschappij "De Eendracht" voor hun clublokaal (ca 1960 ?)

Het vroegere snoepwinkeltje van Rosalieke, vóór de sloop

In de Hollandse tijd kreeg de oude woning de naam De Leeuw. En enkele decennia later, met name in 1846, toen er een wipschuttersmaatschappij De Eendracht gesticht werd, die van de herberg haar vergaderlokaal maakte, ging de verenigingsnaam op het lokaal over. Zo werd het Schaliënhuis alias De Leeuw nu De Eendracht. We vermoeden dat het gebouw De Oude Eendracht is gaan heten, toen in of omstreeks 1923 een nieuwe herberg aan het Gemeenteplein tot (Nieuwe) Eendracht werd gedoopt.

Toen deze oude woningen einde jaren 1970 werden gesloopt, vonden ze er onder de fundamenten van de herberg nog resten van de oudste kerk van onze parochie: een hoek van de Romaanse doopvont in Doornikse blauwe steen (12e eeuw), die nu staat te pronken in ons Museum.

Ook in Hove werd een - bijna intacte - doopvont aangetroffen toen de Sint-Laurentiuskerk werd gerestaureerd. Meester Ludovic Hellemans - toen ondervoorzitter van de Kring voor Heemkunde - heeft er een brochure over geschreven.

Waar ooit De Oude Eendracht stond...

Korte tijd later zag zijn vriend en medelid Fons Hermans ze liggen bij de aanwinsten in The Cloisters in New York, het belangrijkste museum voor romaanse kunst ter wereld.

Sinds zo’n veertig jaar is dit landelijke straatbeeld vervangen door een strakke gevel ten behoeve van de opvoeding van onze jeugd. Maar zouden die scholieren daar toch niet liever een gezellig jongerencafé bezocht hebben?

Tekst: Frank Hellemans en Robert Van Passen. Foto’s: Kring voor Heemkunde.
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, januari 2020.

Meer weten over de Romaanse doopvont? Lees "Een stuk steen met een verhaal".

Over Rosalieke en haar snoepwinkeltje laat Fons Hermans (1923-2015) ons genieten van zijn jeugdherinneringen vol sappige anecdotes: "Leerde Rosalieke destijds de Kontichse jongens sigaretten roken?"

En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.

Zoeken in onze website